Toen de boeken en films uit de “Vijftig Tinten Grijs” reeks uitkwamen werden ze bekroond met veel lof, maar ook veel kritiek. De relatie tussen de twee hoofdpersonen zou ongezond zijn, er zou sprake zijn van seksueel geweld en het zou een slechte weerspiegeling zijn van de BDSM-gemeenschap. Al deze kritieken waren correct, waardevol en toch sloegen ze vaak de plank volledig mis.
“Vijftig Tinten Grijs” is een reeks seksueel getinte verhalen. Net als pornografie, hoogstaande literatuur, klassieke Hollywoodfilms en kunstwerken in het museum zijn de verhalen een fantasie – gedeeltelijk van de maker en gedeeltelijk van de consument – en dus fictief, nep, verzonnen.
Het mooie van de fictieve wereld van onze fantasie is dat alles wat fout gaat, bedoeld is om fout te gaan. De fantasiewereld geeft ons de mogelijkheid om dingen te ervaren die we in de echte wereld nooit zouden kunnen ervaren of nooit zouden willen ervaren. Geen weldenkend mens zou ooit het verlangen hebben om daadwerkelijk iemand van een dak te gooien, maar als Arnold Schwarzenegger het doet in een film denkt de meerderheid van de kijkers wel “dat zou ik ook zo doen”. Heel even, in je eigen fantasiewereldje, kun jij de held zijn. Je hoeft geen rekening te houden met trauma’s achteraf of met justitie; je kunt zonder consequenties je gang gaan.
Je zult het er waarschijnlijk mee eens zijn dat geweld in films erbij hoort en sociaal geaccepteerd is, maar wat als we een controversiëler onderwerp pakken? Een terugkerend kritisch thema als het gaat over pornografie is dat er in veel pornofilms geen sprake is van expliciete toestemming of dat er zelfs sprake is van het negeren van een afwijzing. In de echte wereld zou dit onethisch of zelfs verboden zijn, maar in de fantasiewereld van de pornofilms lijkt het helemaal oké te zijn.
Makers van pornofilms – net als makers van Hollywoodfilms – zouden rekening zouden moeten houden met het voorbeeld dat ze geven. Veel mensen halen bewust of onbewust lessen uit pornofilms en de les “toestemming is niet van belang” zou absoluut geen les mogen zijn die je uit je pornoconsumptie haalt. Dat gezegd hebbende is porno een fantasiewereld en is toestemming niet in iedere fantasie even sexy. Als Christian Grey iedere keer om toestemming had gevraagd in plaats van zijn passievolle (maar soms zeer onethische) escapades, dan was het verhaal waarschijnlijk een stuk minder spannend geweest…
Het besef dat fantasieën en pornografie nep zijn en aan drastisch andere regels onderhevig zijn dan de werkelijkheid is van essentieel belang in het analyseren van onze eigen fantasieën en pornoconsumptie. Fantaseer je weleens dat een vreemde je “neemt” zonder toestemming, of dat je iemand bespioneerd? Dat zijn populaire fantasieën, waar niks mis mee is zolang het fantasieën blijven. Droom erover, kijk er porno over, lees erover, schrijf erover of speel het uit met je partner; het is allemaal oké. Het is jouw fantasie en dus jouw onderhevig aan jouw regels!
Comments